|
Từ điển Hán Việt
甲
Bộ 102 田 điền [0, 5] U+7532
甲 giáp
jia3- (Danh) Can Giáp, can đầu trong mười can (thiên can 天干).
- (Danh) Đời khoa cử, thi tiến sĩ lấy nhất giáp 一甲, nhị giáp 二甲, tam giáp 三甲 để chia hơn kém. Cho nên bảng tiến sĩ gọi là giáp bảng 甲榜. Nhất giáp gọi là đỉnh giáp 鼎甲, chỉ có ba bực: (1) Trạng nguyên 狀元, (2) Bảng nhãn 榜眼, (3) Thám hoa 探花.
- (Danh) Áo giáp, áo dày quân lính mặc để hộ thân. ◇Tam quốc diễn nghĩa 三國演義: Từ hoàn giáp thượng mã 慈擐甲上馬 (Đệ thập nhất hồi) (Thái Sử) Từ mặc áo giáp lên ngựa.
- (Danh) Lớp vỏ ngoài vững chắc để che chở. ◎Như: thiết giáp xa 鐵甲車 xe bọc sắt.
- (Danh) Chỉ quân lính, binh sĩ.
- (Danh) Cơ tầng tổ chức ngày xưa để bảo vệ xóm làng. Mười nhà là một giáp. ◎Như: bảo giáp 保甲 kê tra các nhà các nhân xuất để phòng bị quân gian phi ẩn núp.
- (Danh) Móng. ◎Như: chỉ giáp 指甲 móng tay, cước chỉ giáp 腳趾甲 móng chân.
- (Danh) Mai. ◎Như: quy giáp 龜甲 mai rùa.
- (Danh) Con ba ba. Cũng gọi là giáp ngư 甲魚 hay miết 鱉.
- (Danh) Đơn vị đo diện tích đất đai.
- (Đại) Dùng làm chữ nói thay ngôi. Phàm không biết rõ là ai, là gì thì mượn chữ ấy làm cái tên mà gọi thay. ◎Như: anh Giáp, anh Ất, phần Giáp, phần Ất. ◇Nhan Chi Thôi 顏之推: Tì trục hô vân: mỗ giáp dục gian ngã! 婢逐呼云: 某甲欲奸我 (Hoàn hồn chí 還魂志) Con đòi đuổi theo hô lên: Tên kia muốn làm gian với tôi!
- (Tính) Thuộc hàng đầu, vào hạng nhất. ◎Như: giáp đẳng 甲等 hạng nhất, giáp cấp 甲級 bậc nhất.
- (Động) Đứng hạng nhất, vượt trên hết. § Ghi chú: Ngày xưa lấy mười can kể lần lượt, cho nên cái gì hơn hết cả đều gọi là giáp. ◎Như: phú giáp nhất hương 富甲一鄉 giầu nhất một làng.
|
兵甲 binh giáp
二甲 nhị giáp
三甲 tam giáp
甲子 giáp tí
|
|
|
|
